Dysbioza jelitowa – czym jest, jak ją zbadać i czy warto to zrobić?

Zdrowe jelita są kluczowym elementem prawidłowo funkcjonującego organizmu. Ich aktywna powierzchnia jest zdecydowanie większa niż powierzchnia skóry, a codziennie przez układ pokarmowy przechodzą płyny i pokarmy.

Dlaczego jelita są tak ważne dla zdrowia?

Rolą jelit jest wchłanianie do krwiobiegu niezbędnych składników odżywczych, witamin, mikroelementów i wody. Jednocześnie bariera jelitowa ma za zadanie zatrzymać w świetle jelita wszystkie toksyny, patogeny i resztki pokarmów, by nie dostały się one do krwi.  Szkodliwe toksyny powinny być następnie usunięte z organizmu wraz z kałem podczas defekacji.

Mikrobiota jelitowa i jej rola

Należy podkreślić, że ważna jest dla zdrowia nie tylko bariera jelitowa, ale także mikrobiota jelitowa (dawniej nazywana mikroflorą). Mikrobiota to nic innego jak wszystkie mikroorganizmy bytujące w jelicie. Pełnią one szereg istotnych funkcji dla wszystkich układów organizmu, takich jak:

• rozkład resztek pokarmowych,
• synteza niektórych ważnych substancji np. witamin K i B, krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA)
• produkacja neuroprzekaźników [1, 2, 3, 4].

Jelita – drugi mózg

Ze względu na mnogość zachodzących tu procesów, jelita posiadają także rozbudowaną sieć neuronów. Sieć ta tworzy tzw. enteryczny układ nerwowy (ang. enteric nervous system – ENS). ENS jest połączony z mózgiem za pośrednictwem nerwu błędnego, czyli osi jelitowo-mózgowej [5].

Jelita – źródło odporności

Podobnie rozbudowane są tkanki limfatyczne związane z jelitami (ang. gut-associated lymphoid tissue – GALT) stanowiące istotną cześć układu odpornościowego [1, 3, 6]. W związku z tym, procesy zachodzące w jelitach, w tym aktywność mikrobioty jelitowej, wpływają nie tylko na układ pokarmowy, lecz na wszystkie części organizmu, a szczególnie układ nerwowy i odpornościowy. Ponadto mikrobiota jelitowa nieustannie kontaktuje się z układem immunologicznym i wpływa na różnicowanie, podział oraz pobudzenie aktywności różnych grup limfocytów: cytokin i przeciwciał w tym sekrecyjnej immunoglobiliny A – sIgA – tu przeczytasz więcej o sIga. Bakterie jelitowe pełnią także funkcje ochronne, immunomodulujące u odżywiają nabłonek jelitowy wchodząc w skład bariery jelitowej [1, 3, 6, 7]. Na skutek tych wszystkich procesów, mikrobiota ma ogromny wpływ na odporność śluzówek i ochronę organizmu przed infekcjami.
Warto zaznaczyć, że w jelitach bytują też mikroorganizmy potencjalnie patogenne, których nadmiar może być szkodliwy dla organizmu. Należą do nich tzw. bakterie proteolityczne oraz grzyby drożdżopodobne np. z rodzaju Candia lub pleśniowe [6].

Dysbioza jelitowa

Mianem dysbiozy jelitowej określa się jakościowe i/lub ilościowe zaburzenia mikrobioty, czyli mikroorganizmów zasiedlających jelita.

Naukowcy potwierdzają, że dysbiozę stwierdza się w wielu chorobach:

• cywilizacyjnych: cukrzycy typu 2, otyłości,
• alergicznych: atopowym zapaleniu skóry – AZS, alergiach pokarmowych i wziewnych,
• autoimmunizacyjnych: Hashimoto, bielactwo, łuszczyca, stwardnienie rozsiane – SM,
• zaburzeniach neurorozwojowych ze spektrum autyzmu: autyzm, zespół Aspargera, dziecięce zaburzenia dezintegracyjne,
• psychicznych: depresji, chorobie Alzheimera i Parkinsona [8, 9, 10, 11, 12, 13, 14].

Zaburzenia mikrobioty jelitowej dotyczą też osób z zaburzeniami czynnościowymi układu pokarmowego, czyli zaparciami, biegunką i zespołem jelita nadwrażliwego (IBS).

Co niszczy mikrobiom jelitowy?

Zdecydowanie obecny, zurbanizowany styl życia, czyli przetworzona i małourozmaicona dieta, wszechobecny stres i duże spożycie leków nie sprzyjają prozdrowotnej mikrobiocie.

Badanie mikrobioty jelit – czyli dlaczego warto zbadać dysbiozę jelit?

W Instytucie Mikroekologii mamy największe doświadczenie w zakresie badania mikrobioty jelit na rynku polskim – robimy to już ponad 16 lat!

Praktyka naszych lekarzy i dietetyków wskazuje, że indywidualizacja probiotykoterapii w oparciu o badanie mikrobioty jelit i wywiad chorobowy dają lepsze efekty, niż rutynowa suplementacja bez wcześniejszej diagnostyki.

Warto również pamiętać, że w przebiegu wielu chorób związanych ze stanem zapalnym i dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, poprawa stanu jelit przez celowaną probiotykoterapię wesprze organizm i samopoczucie pacjenta. Zwłaszcza w takich problemach zdrowotnych, nie wystarczy jakikolwiek probiotyk. Najlepiej dobrać odpowiednie szczepy probiotyczne ze specjalistą, na podstawie wywiadu chorobowego i wykonując badanie mikrobioty jelit, inaczej mikroflory bakteryjnej – KyberKompakt, KyberKompakt Pro lub KyberBiom [6, 15].

Poznaj badanie mikrobioty jelit KyberBiom

KyberBiom sprawdza dokładną ilość bakterii i grzybów o istotnym znaczeniu klinicznym. Uwzględnia funkcje pełnione w organizmie człowieka przez te mikroorganizmy. Ocenia przedstawicieli mikrobioty:

• ochronnej – chroni organizm przed patogenami i infekcjami
  • • pałeczki kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus, w tym produkujące nadtlenek wodoru,
    • beztlenowce z rodzajów Bacteroides i Bifidobacterium,
• immunomodulującej – odpowiada za prawidłowe działanie układu odpornościowego i reguluje jego funkcjonowanie. Jest istotna w nawracających infekcjach i chorobach o podłożu zapalnym.
  • • bakterie z rodzaju Enterococcus,
    • pałeczki Escherichia coli,
• neuroaktywnej – produkuje kwas γ-aminomasłowy (GABA), który wpływa na funkcjonowanie mózgu. Jest kluczowa dla dobrego samopoczucia. Oddziałuje także na układ immunologiczny oraz odczucie bólu trzewnego z różnych narządów.
  • • bakterie Lactobacillus plantarum i Bifidobacterium adolescentis,
• odżywiającej nabłonek jelitowy – wytwarza kwas masłowy, który odżywia błonę śluzową jelit, wspiera jej szczelność i wytwarzanie śluzu jelitowego. Szczególnie ważna dla osób z chorobami układu pokarmowego.
  • • bakterie Akkermansia muciniphila i Faecalibacterium prausnitzii,
• prebiotycznej – rozkłada błonnik pokarmowy i stymuluje do tego również inne rodzaje bakterii. Wspiera mikrobiotę odżywiającą nabłonek jelitowy i działanie mózgu.
  • • bakterie Ruminococcus bromii i Bifidobacterium adolescentis,
• proteolitycznej – rozkłada białka, wytwarzając przy tym produkty przemiany materii. Jej nadmiar może powodować wzdęcia i gazy, zakłocać trawienie i obciążać wątrobę.
  • • E. coli tzw. postać biovare – bez właściwości immunostymulujących
    • beztlenowe laseczki z rodzaju Clostridium
    • pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae: Proteus, Providencia spp., Morganella spp., Klebsiella spp., Enterobacter spp., Citrobacter spp., Serratia spp., Hafnia alvei
    • niefermentujące pałeczki z rodzaju Pseudomonas
• grzyby drożdżopodobne i pleśniowe – jeśli występują w nadmiernej liczebności, mogą powodować dolegliwości jelitowe, kandydozę (grzybicę) przewodu pokarmowego, a także zwiększać ryzyko powstawania alergii.

KyberBiom sprawdza też:

• wartość pH kału – dostarcza infromacji na temat przebiegu procesów enzymatycznych w jelicie grubym. Odpowiednie pH kału chroni wątrobę przed toksycznymi produktami przemiany materii.
• konsystencję kału – informuje o prawidłowości procesów trawiennych i kondycji całego przewodu pokarmowego.
• całkowitą liczbę bakterii – określa liczbę wszystkich bakterii w kale. Duża liczba mikroorganizmów w kale jest korzystna dla zdrowia i stabilizuje ekosystem jelit.
• indeks sprawności mikrobioty – to wskaźnik, który informuje o całościowym stanie mikrobioty i jej odporności na niekorzystne czynniki środowiskowe.
• Twój typ FODMAP – wskaźnik ten pomaga ustalić, czy zastosowanie diety low FODMAP o niskiej zawartości węglowodanów fermentujących (oligo-, di-, monosacharydów i polioli) może złagodzić występujące dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak: wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, przelewanie.
• ewentualne inne bakterie indywidualne dla Ciebie – bo każdy jest inny. Jeśli pojawią się u Ciebie to wyjaśnimy Ci, co robią w Twoim organizmie.

Co daje wynik badania mikrobioty jelit?

Wynik badania mikrobioty jelit zawiera atrakcyjne ujęcie graficzne i liczbowe poszczególnych mikroorganizmów wraz z wartościami referencyjnymi. Zobacz jak wygląda wynik badania mikrobioty na przykładzie KyberKompakt Pro.

Do wyniku dołączony jest rozległy opis stanowiący ocenę stanu mikrobioty jelitowej. Określa on stopień zaburzeń ekosystemu jelitowego – dysbiozy jelitowej. Wskazuje, czy mikrobiota jest odporna na szkodliwe czynniki środowiskowe i czy występuje niedobór lub nadmiar mikroorganizmów. Warto wiedzieć, że badanie kału może wykryć też niektóre patogeny jelitowe – niektóre bakterie i grzyby chorobotwórcze.
Chcąc zbadać obecność pierwotniaków i robaków pasożytniczych, należy wykonać dodatkowe badanie na pasożyty jelitowe. Należy jednak podkreślić, że badanie mikrobioty jelit i pasożytów jelitowych można wykonać z tej samej próbki kału. Jest więc to duże ułatwienie.

Wynik badania mikrobioty i co dalej?

Na podstawie wyniku badania mikrobioty jelit i wywiadu zdrowotnego przygotowywana jest propozycja probiotykoterapii (terapii mikrobiologicznej). Propozycja ta zawiera konkretne, przebadane klinicznie szczepy, dawkę i czas stosowania probiotyków. Ich rodzaj, dawki i długość terapii dobrana jest do wyniku, objawów zgłaszanych w wywiadzie zdrowotnym oraz ogólnego stanu zdrowia. Terapia mikrobiologiczna Instytutu Mikroekologii ma na celu kompleksową poprawę mikrobioty i odporności, uszczelnienie bariery jelitowej oraz złagodzenie objawów.
Wynik zawiera także wskazówki dietetyczne. W przypadku nieprawidłowości, wskazujemy również możliwe dodatkowe badania diagnostyczne. Nie zostajesz z wynikiem sam/sama. Zapewniamy wsparcie i bezpłatne konsultacje telefoniczne po wykonaniu badania.
Oferujemy również szeroki zakres dostępnych konsultacji płatnych naszych specjalistów – lekarzy, dietetyków, położnej. Poznaj nasz zespół. Konsultacje płatne odbywają się zarówno stacjonarnie jak i telefonicznie, w zależności od prefernecji pacjenta. Aby umówić się do wybranych specjalistów, zarejestruj się telefonicznie (61) 862 63 35.
https://instytut-mikroekologii.pl/produkt/konsultacja-dietetyczna/

Badanie pasożyty jelitowe

Przy okazji badania mikrobioty jelitowej, można wykonać dodatkowo badanie na pasożyty jelitowe. W badaniu wykorzystywana jest metoda immunoenzymatyczna (ELISA) oraz badanie mikroskopowe metodą zagęszczeniową. Analiza nie wymaga odrębnego zestawu, można ją wykonać z jednej próbki z innymi badaniami z kału. Badanie pasożyty jelitowe obejmuje:

• Giardia intestinalis/ syn. Giardia lamblia (lamblioza),
• Cryptosporidium spp. (kryptosporydioza),
• Entamoeba histolytica (pełzak czerwonki; ameboza),
• Taenia spp. (tasiemiec; tenioza),
• Ascaris lumbricoides (glista ludzka; askarioza) i inne.

Badanie patogeny jelitowe

W Instytucie Mikroekologii można też zbadać kompleksowo 24 patogeny jelitowe metodą molekularną PCR. Badanie patogeny jelitowe wymaga specjalnego zestawu z podłożem transportowym i obejmuje patogeny, takie jak: wirusy, bakterie i pierwotniaki wywołujące biegunki. Dowiedz się więcej.
Źródła

1. Gibson GR, Roberfroid MB. Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics. J Nutr. 1995; 125(6): 1401–1412, doi: 10.1093/jn/125.6.1401, indexed in Pubmed: 7782892.
2. Ley RE, Peterson DA, Gordon JI. Ecological and evolutionary forces shaping microbial diversity in the human intestine. Cell. 2006; 124(4): 837–848, doi: 10.1016/j.cell.2006.02.017, indexed in Pubmed: 16497592.
3. Mroczyńska M, Libudzisz Z, Gałęcka M, et al. Mikroorganizmy jelitowe człowieka i ich aktywność metaboliczna.Prz Gastroenterol. 2016; 4: 218–224.
4. Gałęcka M, Bartnicka A, Szewc M, et al. Kształtowanie się mikrobioty jelitowej u niemowląt warunkiem zachowania zdrowia. 2016; 13: 359–367.
5. Gulas, E., Wysiadecki, G., Strzelecki, D., Gawlik-Kotelnicka, O., & Polguj, M. (2018). Jak mikrobiologia może wpływać na psychiatrię? Powiązania między florą bakteryjną jelit a zaburzeniami psychicznymi. Psychiatr. Pol, 52(6), 1023-1039.
6. Gałęcka M, Basińska A, Bartnicka A. KyberKompakt- Pro – nowoczesna diagnostyka mikroflory przewodu pokarmowego i jej znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. F orum Zakażeń. 2017; 8(2): 111–116, doi: 10.15374/fz2017007.
7. Strzępa A, Szczepanik M. Influence of natural gut flora on immune response. Postępy Hig Med Dośw. 2013; 67: 908–920, doi: 10.5604/17322693.1064563.
8. Kasper LH. The evolving role of the gut microbiome in human disease. FEBS Lett. 2014; 588(22): 4101, doi: 10.1016/j.febslet.2014.09.015, indexed in Pubmed: 25239394.
9. Zhuang, Z. Q., Shen, L. L., Li, W. W., Fu, X., Zeng, F., Gui, L., … & Zheng, P. (2018). Gut microbiota is altered in patients with Alzheimer’s disease. Journal of Alzheimer’s Disease, 63(4), 1337-1346.
10. Hopfner, F., Künstner, A., Müller, S. H., Künzel, S., Zeuner, K. E., Margraf, N. G., … & Kuhlenbäumer, G. (2017). Gut microbiota in Parkinson disease in a northern German cohort. Brain research, 1667, 41-45.
11. Ebel B, Lemetais G, Beney L, et al. Impact of probiotics on risk factors for cardiovascular diseases. A review. Crit Rev Food Sci Nutr. 2014; 54(2): 175–189, doi: 10.1080/10408398.2011.579361, indexed in Pubmed: 24188267.
12. Quigley EMM. New perspectives on the role of the intestinal flora in health and disease. J Gastrointestin Liver Dis. 2006; 15(2): 109–110, indexed in Pubmed: 16802003.
13. Foster JA, McVey Neufeld KA. Gut-brain axis: how the microbiome infuences anxiety and depression. Trends Neurosci 2013;36:305-312.
14. Sobieszczańska BM. The influence of intestinal dys­biosis on human’s health. Gastroenterologia Polska/ Gastroenterology. 2008; 15(5).
15. Gałecka, M., Basińska, A. M., & Bartnicka, A. (2018). Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka—implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 12, No. 2, pp. 50-59).